
در مقاله پیشرو تحت عنوان «چرا پته دوزی برای هر سلیقه هدیهای مناسب است؟» میخواهیم در ابتدا کمی در مود وجه تسمیه این هنر مطالب مفیدی را در اختیارتان قرار دهیم. در ادامه کمی به تاریخچه آن میپردازیم و سپس در مورد علتهایی که این رودوزی کرمانی میتواند برای هر سلیقهای مناسب باشد، مطالب ارزشمندی را در اختیارتان قرار میدهیم. اگر به این هنر اصیل کرمانی علاقه دارید یا میخواهید یک اثر سلسله دوزی شده را به دیگران هدیه دهید اما تردید دارید، توصیه میکنیم که خواندن مقاله زیر را از دست ندهید.
اگر بخواهیم نگاهی تخصصی به صنایع دستی استان کرمان داشته باشیم باید بگوییم که دو نوع از آثار هنری در این دیار به صورت حرفهای کار میشوند. یکی دوخت پته و دیگری گلیم سیرجان است. این دو هنر در جهان زبانزد خاص و عام بوده و کمتر کسی است که آنها را نمیشناسد. آن چیزی که باعث خاص شدن دوخت پته کرمان شده این است که زنان و دختران کرمان این هنر را تماما به دست گرفتهاند و آنقدر سلیقه به خرج میدهند که در اثر هنری نهایی، حرفی را برای گفتن باقی نمیگذارند و هر سلیقهای از اینکه یک اثر هنری فطه دوزی را هدیه بگیرد، خوشحال خواهد شد. با ما همراه باشید تا بیشتر با این هنر و اینکه هدیه مناسبی هست یا نه، آشنا شوید.
پته دوزی چیست و چه تاریخچهای دارد؟
دوخت پته که از آن با نامهای فطه دوزی یا سلسله دوزی یاد میشود، یک نوع از رودوزی معروف و محبوب در استان کرمان است. در ریشهیابی و وجه تسمه پته باید بگوییم که ریشه اصلی واژه «پته» از «پُت» آمده که معنای «کُرک و پشم» را میدهد.
در مورد تاریخچه سلسله دوزی باید بگوییم که در این زمینه اطلاعات دقیقی در دست نیست. در واقع هیچ نوع پتهای که بتواند نشان دهد این هنر از چه زمانی و توسط چه کسی آغاز شده، وجود ندارد. از طرفی دیگر هنرمندان پته دوز، نام خود را در اثری که خلق میکنند نمیزنند و همین مهم باعث شده که نتوان به نام اولین کسی که در ایران دوخت پته را آغاز کرد، پی برد.

چرا سلسله دوزی هدیه مناسبی برای هر سلیقهای است؟
حالا که کمی با این هنر، وجه تسمیه و تاریخچه آن آشنا شدید، بهتر است که بدون وقت تلف کردن به اصل مطلب بپردازیم. در صورتیکه به دنبال یک هدیه ارزشمند با قیمت مناسب هستید، توصیه میکنیم که پته کرمان را به عنوان هدیه در نظر بگیرید و آن را به کسانی که دوستشان دارید، هدیه دهید. اگر به دنبال علت و چرایی این توصیه هستید، در ادامه به طور مفصل به آن میپردازیم.
پته دوزی هنری ریشهدار و با اصالت است
همین که آخرین سلسله دوزی به دست آمده متعلق به قرن 12 هجری است نشان میدهد که ایرانیها و به خصوص مردم دیار کرمان سالها است که این هنر را در دورههای مختلف تاریخی با سختیهای فراوان حفظ کردهاند تا امروز بتوانیم از وجود این هنر در زندگی خود بهرهمند شویم.
از این رو هدیه دادن یک اثر هنری ریشهدار و بااصالت انتخاب خوبی است چون نشان میدهد شما چقدر به فرهنگ و هنر ایرانی علاقه دارید. همه دوست دارند آثار هنریای که ریشه در ایران کهن دارد را هدیه بگیرند و آن را در گوشهای بگذارند تا هر زمانی که به آن اثر نگاه میکنند به خاطر ایرانی بودن و داشتن چنین هویتی، احساس غرور و افتخار کنند.
سلسله دوزی تنوع زیادی دارد
یکی از دلایل مهمی که تأکید داریم پته را به عنوان یک هدیه مناسب در نظر بگیرید این است که پته دوزی تنوع زیادی دارد.
این نقشها دقیقا حالوهوای روزگاری که بر دختران و زنان کرمانی میگذرد را نشان میدهد. هر زمانی که روزگار با آنها بد بوده، نقوشی که روی پته پیاده میکردند نماد درد و رنج بوده است و هر زمانی که احساس خوشحالی و رضایت درونی میکردند، شادی و شعف خود را در نقوش پته نشان میدادند. البته امروزه وضعیت کلی زنان و دختران و بهخصوص مردم دیار کرمان مناسب است و به همین دلیل شاهد نقشهای شاد و روحبخشی در پته کرمانی هستیم.
آن چیزی که باعث میشود نقوش پته از زیبایی خیرهکنندهای برخوردار شود به طبیعت خشک و سرسخت کرمان بازمیگردد. اهالی کرمان همیشه آرزوی سرسبزی و خرمی دیار خود را داشتهاند و هنوز هم دارند. به همین دلیل طبیعت در نقوش کرمانی موج میزند. در واقع هنرمند آن طبیعت آرمانی خود را که همه چیز در آن سرسبز است و بوی بهار را میدهد در پته پیاده کرده و به نوعی از کائنات، آن طبیعت آرمانی را طلب میکند.
طرحهایی که در پته به کار میروند شامل: «طرحهای درختی، سروی، بازوبندی، چهار بته، گوزنی، ترمهای، سرابندی، فرقهای، ترنج، کاج، بته بادامی، بتهجقهای دوقلو، نقش ترنجدار، گلدانی، گل، اشکال هندسی، ختایی، طوماری و سروچه» است. البته از طرح پرنده برای حاشیه خط مستقیم نیز استفاده میکنند. همچنین باید بدانید که دوخت پته کرمانی در ابعاد مختلفی صورت میگیرد. بسته به نوع کاربرد آن میتوانید پتههای بزرگ و کوچک را برای هدیه انتخاب کنید.

پته کرمانی کاربردهای متنوعی دارد
اگر به دنبال یک هدیه تزئینی و در عین حال کاربردی هستید میتوانید این رودوزی کرمانی را انتخاب کنید. باید بدانید پتهها قبل از اینکه جنبه تزئینی پیدا کنند، آنها را برای مصارف شخصی میدوختند. در گذشتههای دور با استفاده از پتههای دوخته شده لباسهای زیبایی تهیه میکردند اما امروزه مصارف پته متفاوت شده است.
آثار سلسله دوزی شامل: «تابلوها، رومیزیها، سجاده و جا قرآنی، پرده، روتختی، کوسنها، زیر لیوانی، تزئین شال و مانتو» میشوند. این حجم از کاربرد را در کمتر آثار هنریای میتوانید پیدا کنید. به همین دلیل اگر طرف مقابل شما سلیقه خاصی هم داشته باشد، به دلیل تنوعی از کاربردها در آثار سلسله دوزی شده میتوانید نوع خاصی از آن را به عنوان هدیه به او تقدیم کنید.
پته قیمت مناسبی دارد
فطه دوزی از جمله هنرهایی است که در عین زحمت فراوانی که هنرمند برای دوخت آن میکشد، از قیمت مناسبی برخوردار است. این قیمت مناسب میتواند به دلیل ارزان بودن مواد اولیه و در دسترس بودن آن باشد. به هر حال پته به دلیل قیمت مناسب برای هر سلیقهای هدیه مناسبی است. به عنوان مثال میتوانید یک جانماز سلسله دوزی شده را با قیمت خوب خریداری کنید و آن را به مادربزرگ خود هدیه دهید.

درباره ویژگی های پته دوزی کرمان در مجله آرامان بیشتر بخوانید.
خرید اثر پته دوزی شده برای هر سن و سالی مناسب است
شاید میخواهید برای یک فرد بزرگسال و یک نوجوان یک اثر هنری را به عنوان هدیه در نظر بگیرید و در این زمینه تردید دارد که کدام صنایع دستی میتوانند گزینه مناسبی باشند. باید بدانید که اگر آثار سلسله دوزی شده را انتخاب کنید قطعا انتخاب هوشمندانهای خواهد بود.
همانطور که گفتیم پته کاربردهای مختلفی دارد. میتوانید برای یک نوجوان پیراهنی را بخرید که روی آستینها یا یقه آن پته کاری شده باشد. میتوانید برای یک بزرگسال یک رومیزی بزرگ که فطه دوزی شده است را در نظر بگیرید. حتی زیورآلات مختلفی هم با پته تهیه میشوند و این نشان میدهد که کاربرد پته بیشتر از آن چیزی است که فکر میکنیم و نباید این تصور را داشته باشید که با انتخاب یک اثر هنری سلسله دوزی شده، محدود میشوید.
چه نکات مهمی را باید در خرید اثر هنری پته دوزی شده رعایت کرد؟
- اثر هنری فطه دوزی شده خود را از مراکز معتبر حضوری و اینترنتی خریداری کنید. در صورت خرید اینترنتی مراقب باشید که سایت مورد نظرتان نماد اعتماد داشته باشد.
- پتهای که آن را به عنوان هدیه انتخاب میکنید باید از دوخت مرتب و تمیزی برخوردار باشد. هر چقدر هنرمند دوختها را بهتر درکنار هم قرار داده باشد به طوری که فضای خالی در طرح به چشم نخورد، آن پته از کیفیت مناسبی برخوردار است.
- هارمونی رنگها باید در پته مورد نظر رعایت شده باشد. یعنی هنرمندی که کار سلسله دوزی انجام میدهد باید از همخوانی رنگها اطلاع داشته باشد. پتهای که در آن رنگها چشم را اذیت میکنند نمیتواند گزینه مناسبی برای هدیه دادن باشد.
- اگر میخواهید پتهای که میخرید برای هر سلیقهای مناسب باشد باید دقت کنید که اثر هنری فطه دوزی شده، کج نباشد. برخی از پتهها کج هستند و این مهم باعث میشود کل اثر هنری عدم تقارن داشته باشد و زیبایی خود را از دست بدهد.
پیشنهادات آرامان برای محصولات پته دوزی
رومیزی گرد سنتی
یکی از کاربردهای جذاب پته این است که میتوان با آن رومیزیهای بسیار زیبایی تهیه کرد. امروزه در هر خانهای حداقل یک میز قرار دارد و میتوانید برای اینکه به فضای خشک و بیروح دکوراسیون مدرن خود رنگی از زندگی را ببخشید، یک اثر هنری پته دوزی شده را به عنوان رومیزی انتخاب کنید. رومیزی گرد سنتی برند آرامان در سهطرح به فروش میرسد. بسته به اینکه میخواهید این رومیزی را به چه کسی هدیه دهید میتوانید یکی از طرحهای آن را انتخاب کنید. فروشگاه اینترنتی برند آرامان این سه طرح را با کیفیتهای عالی و خیرهکننده به فروش میرساند.

رومیزی گرد سنتی
کوسن سفید نگینی
داشتن یک کوسن سفید نگینی میتواند جلوهای خاص به دکوراسیون داخلی منزل شما بدهد به خصوص اگر این کوسن سلسله دوزی شده باشد، زیبایی آن را دو چندان میکند. یکی از کوسنهای بسیار زیبایی که در فروشگاه اینترنتی برند آرمان وجود دارد، کوسن سفید نگینی است که طرح وسط آن بتهجقه است. همانطور که میدانید بتهجقه «سرو خمیده» یکی از طرحهای اصیل و ناب ایرانی بوده و نماد «فروتنی» است. دوخت این طرح روی یک کوسن معنای خاصی را به آن اثر هنری میبخشد. میتوانید این کوسن جذاب را از فروشگاه اینترنتی برند آرمان خریداری کنید.

کوسن سفید نگینی
تابلو درختی قرمز قدیمی
خرید تابلوی سلسه دوزی شده قطعا یک انتخاب مناسب برای هدیه خواهد بود. تابلو درختی قرمز قدیمی همه آن طبیعت آرمانی هنرمند کرمانی را در دل خود جای داده است. درخت زندگی در وسط تابلو و طرح بتهجقه در حواشی آن بسیار خودنمایی میکند. رنگهای قرمز، سبز، نارنجی و آبی در این تابلو به کار رفته است. میتوانید این اثر سلسله دوزی شده را در قابی قراردهید و بهدیوار خانهتان آویزان کنید. این اثر هنری خیرهکننده نقش مهمی در زیبای فضای داخلی منزل شما ایفا میکند. برند آرمان این پته جذاب را با قیمتی مناسب به فروش میرساند که میتوانید آن را از فروشگاه اینترنتی این برند خریداری کنید.

تابلو درختی قرمز قدیمی
نکات مهم درباره پته دوزی
خرید یک اثر سلسله دوزی شده انتخاب مناسبی برای هدیه است. حتی کسانی که سلیقههای سختی دارند با دریافت یک اثر پته دوزی شده با رنگهای شاد و طرحهای خیرهکننده شاد میشوند. به عنوان نکته پایانی به خاطر داشته باشید که اگر آثار هنری را به عنوان یک هدیه به کسانی که دوستشان دارید بدهید، ضمن خوشحال کردن طرف مقابل از هنر و هنر ایرانی نیز حمایتهای مادی و معنوی به عمل خواهید آورد.
هنر ایرانی تنها وقتی میتواند سرپا باقی بماند که هنردوستانی چون شما به آن اهمیت ویژهای بدهند. کلیه محصولاتی که درطول مقاله آنها را معرفی کردهایم توسط فروشگاه اینترنتی برند آرامان به فروش میرسند و میتوانید آنها را با قیمت مناسب و کیفیت بسیار بالا خریداری کنید. در ادامه مهمترین نکات این مقاله را با هم مرور میکنیم:
- از زیباترین طرحهایی که در دوخت پته به کار میرود، طرح اسلیمی است.
- شال خام پته در رنگها متنوعی چون: «قرمز، سفید، نارنجی، زرد، سرمهای، سبز، خردلی و قهوهای» به فروش میرسند و هنرمند روی این شالها دوخت پته را انجام میدهد.
- از پته اصیل کرمانی میتوان در سفره هفتسین، سفرهخانههای سنتی و مکانهای بومگردی استفاده کرد.
- هر چقدر پته دوخته شده بزرگتر باشد، نشان دهنده این است که هنرمند زمان زیادی را برای دوخت آن صرف کرده و به همین دلیل قیمت بیشتری دارد.
- امروزه مراکز مهم دوخت پته کرمان، سیرجان و رفسنجان هستند.