
صنایع دستی همدان درست به اندازه قدمت این شهر زیبا پرسابقه، متنوع و منحصر به فرد است. به طور کلی، صنایع دستی به محصولاتی میگویند که با استفاده از ابزارآلات ساده و به وسیله دست تولید میشود. صنایع دستی غالباً برگرفته از ذوق و هنر و سلیقه و همین طور فرهنگ و آداب و رسوم مردم یک منطقه است و با استفاده از مواد اولیهای که در همان منطقه به وفور یافت میشود، ساخته و عرضه میشود. استان همدان هم با تاریخ 3000 سال تمدن، نه تنها خاستگاه مشاهیری مانند ابوعلی سیناست، بلکه به دلیل جاذبههای گردشگری طبیعی و تاریخی و همین طور صنایع دستی کاربردی و باکیفیت، مقصد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی شده است. از این رو تصمیم گرفتیم تا در این مقاله در خصوص صنایع دستی استان همدان بیشتر صحبت کنیم و برخی از این دست سازههای هنری را به شما معرفی کنیم.
همدان یا هگمتانه را اغلب ما با غار علیصدر میشناسیم ولی استان همدان پر است از شگفتی. همدان یکی از قدیمیترین شهرهای ایران و از کهنترین شهرهای جهان است. هم چنین این شهر اولین پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران، مادها بوده است؛ بنابراین عجیب نیست اگر صنایع دستی این استان از پرآوازهترین هنرهای دستی ایرانیان باشد. هم چنین شهر ملایر و تویسرکان (از قطبهای اصلی منبت ایران) و شهر جهانی سفال، یعنی لالجین در این استان واقع شدهاند و به همین دلیل همدان توانسته است لقب استان پنجم در حوزه صنایع دستی و استان دوم از لحاظ کارگاههای فعال در حوزه صنایع دستی را به خود اختصاص دهد. هم چنین از ۲۶۷ رشته صنایع دستی موجود در ایران، ۸۵ رشته در استان همدان فعال هستند. بنابراین نمیتوان به استان همدان مسافرت کرد و دست خالی از این استان بازگشت؛ در ادامه فهرستی از صنایع دستی معروف استان همدان را در اختیار شما قرار میدهیم تا در صورت نیاز، انتخاب راحتتری داشته باشید.
معروفترین صنایع دستی همدان
همدان یکی از آن استانهایی است که انتخاب صنایع دستی معروف آن دشوار است زیرا هنر دست صنعتگران همدان در تمام حوزههای صنایع دستی بی بدیل و منحصر به فرد است ولی برخی صنایع دستی هستند که مختص این استان اند و همیشه از سوی گردشگران بیشتر مورد استقبال قرار میگیرند که مهمترین آنها، سفال و سرامیک لالجین همدان است؛ تا جایی که به سختی میتوان مسافری را دید که از استان همدان به شهر خود باز گردد ولی ظرفی سفالینه یا سرامیکی به همراه نداشته باشد؛ هم چنین مسگری، قالی بافی، معرق کاری، قاب سازی و … استان همدان هم شهره عام و خاص است.
طلاکوبی و نقره کوبی
طلاکوبی از صنایع دستی قدیمی و ارزشمند همدان است و طرفداران زیادی دارد و هنرمندان بسیاری در این صنعت فعالیت میکنند. برای طلاکوبی، هنرمندان طلاکوب از ورق یا صفحات نازک طلا استفاده میکنند و نقش و نگارهای متفاوت و زیبایی را روی آن حکاکی یا ضرب میکنند و در نهایت این ورقههای طلا بر روی شیشه، سرامیک یا چوب نصب میشود.
هنر طلاکوبی و نقره کوبی همدان بر روی زیورآلات طلا و نقره، ظروف ارزشمند تزئینی، مجسمه و همین طور روی شیشه قابل اجرا است. طلاکوبی را با توجه به نصب آن روی سطوح متفاوت، با نامهای مختلفی میشناسند؛ از جمله طلاکوبی روی شیشه، طلاکوبی روی نقره، طلاکوبی روی فولاد و غیره. ظروفی که در آنها از هنر طلاکوبی استفاده میشود، با توجه به میزان و گرم طلای کارشده قیمت گذاری میشوند و یکی از گرانترین سوغاتیهای شهر همدان به حساب میآیند.
سفال لالجین
هنوز هم که هنوز است وقتی مقبرههای باستانی در نقاط مختلف دنیا پیدا میشود، کاسهها و ظروف گلی چند هزار ساله که در کنار استخوانهای پوسیده بشر باستانی است، بیش از هر چیزی جلب توجه میکند. بنابراین عجیب نیست که شهر همدان هم با قدمت چندین هزار ساله یکی از مراکز تولید انواع ظروف سفالین باشد.
سفال و سرامیک از معروفترین و زیباترین صنایع دستی همدان است که آوازهای جهانی دارد و به جرأت میتوان گفت که اولین چیزی که در بازارهای فروش صنایع دستی همدان به چشم میخورد ظروف سفالینه و سرامیکی است که در طرحهای مدرن و کلاسیک و همین طور رنگهای زیبا و چشم نواز نظر شما را به خود جلب میکند.
مهمترین مرکز تولید سفال در استان همدان شهر لالجین است تا جایی که آن را پایتخت سفال ایران هم میشناسند. لالجین در شمال استان همدان قرار دارد و سفالهای تولیدی آن از اصالت و کیفیت بالایی برخوردار است.
کاشی هفت رنگ
یکی دیگر از صنایع دستی استان همدان کاشی هفت رنگ است که به آن کاشی کتیبه هم گفته میشود، این دست سازههای زیبا در طرحهای متنوع تولید میشوند و برای تزئین اماکن زیارتی، دیوارهای مساجد و مراکز فرهنگی کاربرد دارند. شهر همدان و لالجین را میتوان از مناطق اصلی تولید این کاشی به شمار آورد.
صنایع چوبی همدان
تولید انواع صنایع چوبی از گذشتههای دور در همدان رواج داشته است و شهرهای همدان، تویسرکان و ملایر از جمله شهرهایی هستند که در این استان بیشتر به صنایع دستی چوبی پرداختهاند. از مهمترین و معروفترین کارهایی که در این استان بر روی چوب انجام میشود، میتوان به نازک کاری، خراطی، قاب سازی، منبت کاری و معرق کاری اشاره کرد.
مبل و منبت
منبت کاری در واقع به هنر کنده کاری روی چوب و ایجاد پستی و بلندی روی آن گفته میشود. ظاهراً منبت کاری از شهر ملایر در ایران آغاز شده است و منبت گل و مرغ این شهر یکی از قدیمیترین سبکهای منبت ایران به شمار میرود. به اندازهای این صنعت در ملایر رونق دارد که بیش از ۶۳ درصد مبل منبت کاری شده کل کشور در این شهر تولید میشود و حتی تولیدات این شهر در بین کشورهای همسایه نیز طرفداران زیادی دارد. هر سال، در شهر ملایر جشنوارهای تحت عنوان جشنواره مبل و منبت برگزار میشود و گردشگران و ساکنان بومی این شهر برای بازدید و خرید مبلهای منبت کاری شده، به آن مراجعه میکنند.
معرق کاری
معرق کاری را میتوان یکی از زیباترین صنایع دستی چوبی همدان دانست. در این هنر با استفاده از برشهای بسیار نازک و ظریف از چوبهای تزئینی، عاج یا صدف و کنار هم قرار دادن آنها، نقوش و طرحهای زیبایی روی چوب ایجاد میکنند. شکل نهایی آثار معرق کاری شباهت زیادی به نقاشیهای مینیاتوری دارد. اگر به دنبال خرید معرق کاری هستید، شهرهای ملایر، نهاوند، تویسرکان و همدان محل مناسبی است.
خراطی
خراطی چوب، به معنی هنر تراشیدن چوبهای مخصوص به اشکال مختلف با دست است. این هنر که قدمت سه هزار ساله دارد، در بسیاری از شهرهای ایران دیده میشود. خراطی را میتوان از صنایع دستی قدیمی ایرانی محسوب کرد که معمولاً در مناطقی از کشور رونق بیشتری دارد که چوب بیشتری در آن جا یافت میشود. در هنر خراطی غالباً تراشها بهصورت متقارن اجرا میشوند؛ هر چند که امروزه گاهی اشکال غیر متقارن و غیر هندسی نیز در خراطی به چشم میخورد.
قاب سازی
یکی از بهترین صنایع دستی همدان، قابهای چوبی هستند. هنرمندان همدانی چهارچوب قابها را با به کارگیری طرحهای سنتی و اصیل و به وسیله حکاکی و منبت تزئین میکنند تا قابهایی زیبا و فاخر تولید کنند. قاب سازی در روستای کاج در شهرستان رزن، شهرهای تویسرکان، ملایر و همدان رواج بیشتری دارد.
مسگری و قلم زنی روی مس
مسگری هم از آن دست صنایع دستی است که نه تنها در همدان، بلکه در بسیاری از شهرهای ایران یافت میشود و قدمتی 5 هزار ساله دارد تا جایی که گفته میشود که مس، اولین فلز کشف شده به دست انسان است و اولین فلزکاران نیز از ایرانیان بودهاند. ساخت ادوات و ظروف مسی نیز از گذشتههای دور در همدان رواج داشته است و انواع بشقاب، دیگ، کاسه و دیگر ظروف آشپزخانه با استفاده از مس ساخته و عرضه میشده است.
قلمزنی به این صورت انجام میشود که هنرمند توسط قلم و با استفاده از ضربه چکش روی فلزات مختلفی مانند مس، نقره و برنج و طلا، نقوش و خطوطی را حک کرده و تلاش میکند که یک ظرف ساده را به زیباترین شکل ممکن دربیاورد.
ساخت ادوات موسیقی
یکی دیگر از صنایع دستی همدان، ساخت انواع ادوات موسیقی مانند سه تار، سنتور و دف سنتی با استفاده از چوبهای مخصوص و به شکل سنتی آن است که در شهر همدان و برخی شهرستانهای دیگر این استان رواج دارد.
صنایع فلزی
ساخت مصنوعات فلزی از جمله هنرهای رایج در استان همدان است. از این صنعت در تولید فرفوژه سازی و همین طور چاقو سازی و زنجیر سازی استفاده میشود.
از دیگر صنایع فلزی همدان ساخت کالاهای فلزی مانند قلمتراش، قندشكن، كارد و غیره از ورقههای فولادی و به صورت سنتی است.
تولیدات چرمی
از آن جایی که به واسطه شرایط آب و هوایی، در استان همدان شغل دامپروری رونق دارد و به همین دلیل صنعت چرم سازی این استان زبانزد است. هر چند که امروزه این صنایع دستی مانند سابق رایج نیست ولی تولید، کیف، کفش، جاکلیدی، کمربند و لباس از جمله تولیداتی است که هنوز هم در این شهر انجام میشود.
قالی بافی
قالی بافی یک هنر ایران شمول است و استان همدان هم از آن بی بهره نمانده است. خوشبختانه قالی ایرانی توانسته است پس از گذشت قرنها هنوز هم جایگاه ویژهای در میان هنرهای جهانی داشته باشد. اشتغال مردم به کشاورزی و دامداری و به تبع آن تولید پشم و نخهای مرغوب در استان همدان از گذشته تا به امروز سبب شده است تا هنر قالی بافی در این استان سبک خاصی داشته باشد. از ویژگیهای هنر قالی بافی همدان میتوان به استفاده از پشمهای دست ریس، رنگرزی طبیعی و نقوش و طرحهای شکسته هندسی در آن اشاره کرد.
قالیهای همدانی معمولاً با عناوین متفاوتی شناخته میشوند. پنج چارک، کله گی و دوزعی از محبوبترین قالیهای این استان هستند و فرشهای کناره، روکرسی، پشتی، خرکی و سجادهای مشتری کمتری دارند. قالی همدان از نظر کیفی، در ايران رتبه سوم را دارد.
گلیم بافی
تقریباً هر کجا که قالی بافی رونق داشته باشد، گلیم بافی و جاجیم بافی هم کماکان رونق خواهد داشت. به طور کلی به قالی بدون گره، پرز و خواب یا فرش بافته شده صاف، گلیم میگویند. گلیم همدان هم مانند سایر شهرهای ایران، به دست مردم چادر نشین و عشایر استان همدان بافته میشود. همان طور که میدانید، طرح و نقش گلیم در هر منطقه، به همان منطقه مختص است. نقوش گلیم همدان هم عبارتند از گل سبدی، گل لاله، گل قندی، خرچنگی، دست دلبر، زنگوله، اسلیمی، ضربدری و جناقی. باکیفیتترین گلیم همدان در نهاوند بافته میشود و گلیمهای این منطقه جزو کالاهای صادراتی محسوب میشوند.
صنایع دستی همدان را از کجا بخریم؟
اگر این شانس را داشتید تا یک سفر چند روزه به استان همدان کنید، میتوانید از فروشگاههای بزرگ صنایع دستی که به وفور در استان همدان و خصوصاً در شهر همدان وجود دارد، تا جای ممکن خرید کنید؛ ولی اگر هنوز موفق به سفر به این استان نشدهاید ولی به صنایع دستی آن علاقه مند هستید، میتوانید سری به فروشگاههای عرضه صنایع دستی در شهر خود بزنید یا اینکه هر آنچه را که از صنایع دستی همدان میخواهید، از سایت فروشگاه صنایع دستی آرامان تهیه کنید.
شما در این سایت میتوانید با خیالی آسوده در هر زمان از ساعات شبانه روز خرید خود را انجام دهید و نه تنها از قیمت مناسب و کیفیت بالای محصولات خریداری شده مطمئن باشید، بلکه از ارسال به موقع محصولات و سلامت آنها نیز نهایت بهره را ببرید.
نکات مهم درباره صنایع دستی همدان
همدان یا هگمتانه یکی از شهرهای قدیمی ایران و جهان است که به واسطه طبیعت زیبا و بکر و آثار باستانی و طبیعی بسیار و همین طور صنایع دستی منحصر به فرد و کاربردی که دارد، توجه گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است.
سرامیک و سفال لالجین را میتوان مهمترین صنایع دستی استان همدان محسوب کرد ولی صنایع دیگری مانند چرم سازی، منبت کاری، صنایع فلزی، مسگری و قلم زنی، قالی بافی و گلیم بافی و ... هم طرفداران بسیاری دارد.
شما میتوانید برای تهیه صنایع دستی استان همدان به سایت فروشگاه صنایع دستی آرامان سر بزنید و محصولات مورد نظر را با بهترین کیفیت و قیمت مناسب تهیه کنید.