روش‌های نگهداری و شست و شوی پته موضوع این مقاله است. پته دوزی یکی از انواع رودوزی‌های سنتی و از جمله صنایع دستی استان کرمان به شمار می‌رود. یکی از جذابیت‌های این صنایع دستی نفیس که ریشه در تاریخ و فرهنگ این منطقه دارد این است که از سوزن‌دوزی‌های ظریفی پوشیده شده است و فضای اندکی از زمینه آن ساده است. به همین دلیل محصولات صنایع دستی پته دوزی طرفداران پر و پاقرصی دارند.
محصولات پته دوزی نیز مانند سایر انواع صنایع دستی پارچه‌ای به شست و شو نیاز دارند. با توجه به گرانبها و نفیس بودن پته لازم است که اصولی را برای نگهداری و شست و شوی آن‌ها رعایت کنید تا کیفیت، جلوه و زیبایی آن‌ها حفظ شود و دوام و ماندگاری بیشتری داشته باشند. برای آشنایی با روش‌های نگهداری و شست و شوی محصولات پته دوزی در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
دلایل شست و شوی پته پس از دوخت
پته نیز مانند سایر انواع پارچه‌ها با استفاده مداوم و جذب گرد و غبار یا آلودگی‌ها ممکن است نیاز به شست و شو داشته باشد؛ اما این تنها دلیل شستن پارچه پته نیست. در ادامه به دلایل دیگر شست و شوی پارچه پته بعد از دوخت آن اشاره می‌کنیم:
- یکی از مهم‌ترین دلایل شست و شوی پته از بین بردن بوی پشم است. محصولات پته دوزی با بهره‌گیری از پشم طبیعی حیوانات به خصوص پشم گوسفند تهیه می‌شوند و ممکن است در ابتدا بوی ناخوشایندی داشته باشند؛ بنابراین با شست و شوی آن‌ها می‌توان این مشکل را برطرف نمود.
- برای چاپ نقوش روی پته خام از جوهرهای حلال آب استفاده می‌شود؛ با شست و شوی پارچه پته می‌توان آثار این جوهرها را حذف نمود.
- پس از انجام مراحل دوخت پته به علت محکم نمودن و کشیدن نخ‌ها ممکن است پارچه پته تا حدی چروک شود یا لوله‌ای شکل شود، یکی از راه‌حل‌ها برای رفع این مشکل شست و شوی پته با آب سرد و خشک کردن آن با استفاده از اتوی بخار است.
درباره ویژگی های پته دوزی کرمان در مجله آرامان بیشتر بخوانید.
چگونگی شست و شوی پته
برای شست و شوی پارچه پته ابتدا مقداری پودر یا مایع لباسشویی را در ظرفی از آب سرد بریزید و حل کنید، سپس به مدت چند دقیقه پارچه پته را در آن قرار دهید و به آرامی پته را درون ظرف حرکت دهید. سپس پته را چند بار آبکشی کنید تا آب حاصل از شست و شوی آن زلال شود؛ اکنون می‌توانید آن را در جایی که تماس مستقیم با نور خورشید نداشته باشد قرار دهید تا خشک شود یا آن را با استفاده از خشک کن لباسشویی خشک نمایید. بهتر است برای شست و شوی پته حتماً نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:
- پودر یا مایع لباسشویی مورد استفاده برای شستن پته نباید حاوی آنزیم باشد؛ در غیر این صورت ممکن است به بافت آن آسیب برساند.
- برای شستن پته نباید از آب گرم یا داغ استفاده کنید؛ در غیر این صورت ممکن است تار و پود آن آسیب ببیند.
- بهتر است پودر یا مایع لباسشویی را به طور کامل در آب حل کنید سپس پارچه پته را در آن قرار دهید تا در تماس مستقیم با پارچه قرار نگیرد.
- پس از شستن پارچه پته برای گرفتن آب اضافی هرگز آن را نچلانید و برای خشک کردن آن را روی بند قرار ندهید.
- پس از شستن پته بلافاصله آن را خشک کنید؛ چرا که مرطوب ماندن طولانی مدت ممکن است موجب رنگ دادن نخ‌های آن شود.
- پارچه پته سفید و رنگی را همراه با یکدیگر شست و شو نکنید؛ چرا که ممکن است موجب رنگ گرفتن پته سفید شود.
نحوه اتو کشیدن پته
در گذشته پس از شست و شوی پته برای خشک کردن آن نخ‌های ضخیم عرض پارچه را به صورت زیگزاگی به دور تکه چوب محکمی می‌پیچیدند سپس چوب را به آرامی حرکت می‌دادند تا پارچه به تدریج خشک شود، اما امروزه برای خشک کردن پته از روش اتوکشی استفاده می‌شود. به خصوص پته‌های تازه آماده شده که چین و چروک زیادی دارند برای صاف شدن حتماً باید توسط متخصصین این فعالیت اتوکشی شوند.
در صورتی‌که تمایل دارید خودتان در خانه اتوکشی محصولات پته دوزی را انجام دهید توصیه می‌شود که پارچه را پس از شست و شو تا حدی خشک کنید و پیش از اتوکشی مقداری آب روی آن اسپری کنید. لازم به ذکر است که برای اتوکشی پته نباید پارچه را در تماس مستقیم با اتو قرار دهید و بهتر است که یک پارچه نخی سفید را بر روی پته قرار داده و اتوکشی را از روی آن انجام دهید.
آسترکشی پارچه پته
پس از شست و شو و اتو کردن پته باید برای آن آستر تهیه نمود. برای اغلب محصولات صنایع دستی پته دوزی نظیر رومیزی، سجاده و رویه کوسن مغزی دوزی و آسترکشی انجام می‌شود تا دوام و ماندگاری آن‌ها افزایش یابد. پارچه آستر برای محصولات پته دوزی عمدتاً از جنس رویال، ساتن و نخی هستند؛ در صورتی‌که می‌خواهید پارچه پته را با استفاده از پارچه نخی آسترکشی کنید بهتر است ابتدا پارچه نخی را شست و شو کنید و پس از خشک شدن آن را مورد استفاده قرار دهید تا در اثر آب‌رفت کوتاه نشود. در ادامه به مراحل آسترکشی پارچه پته اشاره می‌کنیم:
- ابتدا پارچه آستر را شسته و اتو کنید سپس پارچه پته را بر روی آن قرار دهید و از قسمت وسط کوک زدن را شروع کنید. کوک‌ها را نخست به صورت علامت «به علاوه» و سپس به صورت علامت «ضربدر» انجام دهید.
- در مرحله بعد اطراف پارچه پته را کوک بزنید؛ از هر طرف پارچه آستر نزدیک به 2 سانتی‌متر اضافه بگذارید و بقیه پارچه آن را قیچی کنید.
- اطراف پارچه را با پس‌دوزی ریز بدوزید و در انتها پارچه را اتو کنید.
نواردوزی پته
برای حفظ ماندگاری و زیباتر کردن پارچه پته پس از آسترکشی نواردوزی یا یراق دوزی آن انجام می‌شود. برای این کار نوارهایی رنگی را در لبه پارچه پته قرار می‌دهند و آن‌ها را با دست می‌دوزند. یراق‌های مورد استفاده در لبه دوزی پته در ابعاد مختلف عرضه می‌شوند و رنگ‌های متنوعی دارند؛ با توجه به سطح کار و رنگ پته می‌توان ابعاد و رنگ آن‌ها را انتخاب نمود. برای یراق دوزی پارچه پته بهتر است نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:
- یراق دوزی پته را با دست انجام دهید؛ چرا که استفاده از چرخ خیاطی برای لبه دوزی پته به یراق آسیب می‌رساند.
- از جدا کردن یراق‌های پارچه پته اجتناب کنید؛ چرا که به تار و پود پارچه پته آسیب می‌رساند.
- از یراق‌های پهن برای لبه دوزی رومیزی‌های بزرگ، روتختی و بقچه استفاده می‌شود، یراق‌های باریک نیز برای لبه دوزی سجاده و رویه کوسن مناسب هستند.
روش‌های نگهداری پته
- پارچه پته را به مدت طولانی در چمدان یا کمد نگهداری نکنید؛ این نوع پارچه برای آنکه ماندگاری بیشتری داشته باشد باید در معرض هوای آزاد باشد و مورد استفاده قرار گیرد.
- در صورتی‌که قصد دارید برای مدتی محصولات پته دوزی را در چمدان یا کمد نگهداری کنید بهتر است آن‌ها را داخل یک پارچه نخی قرار دهید و یک صابون معطر نیز کنار آن‌ها نگهداری کنید. البته توصیه می‌شود که این پارچه ها را بیشتر از 6 ماه در فضای بسته نگهداری نکنید.
- در صورتی که پته را به عنوان تابلو مورد استفاده قرار می‌دهید بهتر است دارای قاب شیشه‌ای باشد تا گرد و غبار را به خود جذب نکند؛ ضمناً پارچه پته که در قاب شیشه‌ای قرار گرفته نیازی به مقوا در فضای پشت آن ندارد تا امکان جابه‌جایی هوای آزاد در پشت تابلو وجود داشته باشد.
- محصولات پته دوزی را به دور از تماس مستقیم نور خورشید نگهداری کنید تا در بلند مدت دچار رنگ پریدگی نشوند.
- تا حد امکان از شست و شوی پته اجتناب کنید تا دچار فرسودگی نشوند؛ در صورت لزوم برای شستن آن‌ها مطابق با اصول یاد شده برای شست و شوی پارچه پته عمل نمایید.
پیشنهادات آرامان برای محصولات پته دوزی
پته سفید نگینی
رومیزی پته یکی از جذاب‌ترین و اصیل‌ترین صنایع دستی استان کرمان است که نقوش سنتی آن به طرز هنرمندانه‌ای با دست طراحی و سوزن‌دوزی شده است. رومیزی پته سفید نگینی دارای ترکیبی از نقوش سنتی و اصیل با حاشیه سفید است و زمینه آن نیز به رنگ‌های زیبا و شاد مزین شده است.
این محصول نفیس را می‌توانید به عنوان رومیزی برای میز جلومبلی یا میز نهارخوری مورد استفاده قرار دهید، همچنین می‌توانید از آن به عنوان سفره شب یلدا یا سفره هفت سین استفاده کنید و زیبایی و جلوه سفره خود را دوچندان نمایید.
پته سفید نگینی
پته روتختی دو نفره
پته روتختی دو نفره که در فروشگاه آرامان عرضه شده است در زمره محصولات نفیس و گرانبهای صنایع دستی پته دوزی به حساب می‌آید. این محصول از پشم طبیعی گوسفند تهیه شده و به دست هنرمندان خوش ذوق و خلاق سوزن‌دوزی شده است.
پته روتختی دو نفره از کیفیت بی‌نظیری برخوردار است و استفاده از آن می‌تواند جلوه‌ای زیبا، سنتی و منحصر به فرد به دکوراسیون اتاق خواب شما ببخشد. این محصول همچنین به عنوان یکی از اقلام جهیزیه عروس بسیار محبوب و پرطرفدار است.
پته روتختی دو نفره
پته کوسن نارنجی
پته کوسن یکی دیگر از محصولات صنایع دستی ارزنده استان کرمان است که می‌توانید آن را با رومیزی یا رومبلی پته هماهنگ کنید و نمایی سنتی در طراحی دکوراسیون اتاق پذیرایی، اتاق نشیمن یا محل کار خود ایجاد نمایید.
نقوش سوزن‌دوزی شده بر روی پته کوسن نارنجی که در فروشگاه آرامان عرضه شده است الهام گرفته شده از طبیعت بوده و با استفاده از رنگ‌های شاد و جذاب طراحی شده‌اند. زمینه این صنایع دستی نفیس به رنگ نارنجی است و طرح اصلی آن گلدان و گل‌هایی با رنگ‌آمیزی‌های متنوع است؛ همچنین حاشیه این پارچه با زنجیره‌ای از گل‌های رنگی ظریف تزئین شده است. این محصول را همچنین می‌توانید به عنوان یک هدیه ارزنده برای دوستان و عزیزانتان در مناسبت‌های خاص تهیه نمایید و آن‌ها را سورپرایز کنید.
پته کوسن نارنجی
نکات مهم در رابطه با روش‌های نگهداری و شست و شوی پته
با توجه به طبیعی بودن الیافت پارچه پته نگهداری آن نیاز به رعایت اصول خاصی دارد. در این مقاله به روش‌های نگهداری و شست و شوی پته به طور کامل اشاره کردیم، در ادامه به ارائه نکاتی مهم در خصوص روش‌های نگهداری محصولات پته دوزی می‌پردازیم:
- اگر از محصولات پته دوزی قدیمی استفاده می‌کنید یا آن‌ها را در کمد، صندوقچه یا انباری نگهداری می‌کنید بهتر است حداقل سالی یک بار آن‌ها را با استفاده از حشره‌کش‌ها سمپاشی کنید تا از بیدزدگی مصون بمانند.
- در صورتی‌که قصد دارید محصولات نفیس پته دوزی را برای مدتی در کمد یا انباری نگهداری کنید توصیه می‌شود که آن‌ها را در فضایی که هوا جریان داشته باشد قرار دهید. همچنین بهتر است این محصولات را بدون اینکه تا شوند بر روی هم قرار دهید.
- برای پیشگیری از لکه گرفتن محصولات پته دوزی و کاهش نیاز به شست و شوی پته می‌توانید هنگام استفاده روی آن‌ها را با پلاستیک شفاف بپوشانید.
- بهتر است شستن پارچه پته را در یک روز آفتابی انجام دهید البته نباید این پارچه را برای خشک شدن در معرض نور مستقیم خورشید قرار دهید.
- معمولاً در مرحله دوخت پته به علت دست خوردن‌های مداوم سطح پته لکه می‌گیرد و کدر می‌شود به همین دلیل لازم است که پس از دوخت حتماً شست و شوی آن انجام شود و ریشه زدن آن را پس از شستن، خشک کردن و اتو کردن انجام دهید.
- برای خرید انواع صنایع دستی ایرانی نظیر انواع محصولات پته دوزی مانند رومیزی پته، رویه کوسن پته و روتختی پته می‌توانید به فروشگاه اینترنتی صنایع دستی آرامان مراجعه کنید. در این فروشگاه انواع صنایع دستی نفیس از جمله انواع رودوزی‌های سنتی ایرانی با بهترین کیفیت و با بهره‌گیری از مواد اولیه طبیعی و مرغوب عرضه شده‌اند؛ این محصولات به دست هنرمندان خوش ذوق این مرز و بوم تولید شده‌اند. صنایع دستی موجود در آرامان را می‌توانید با اطمینان برای خانواده و دوستان و عزیزان خود در مناسبت‌های مختلف تهیه کرده و آن‌ها را غافلگیر کنید.