چند سالی است که اصفهان به عنوان شهر جهانی صنایع دستی به طور رسمی به ثبت رسیده است. از سوی دیگر، دبیرخانه مرکزی شهر جهانی خاتم نیز در شیراز تأسیس شده است. این دو شهر از دیرباز در زمینه هنر خاتم کاری رقابت تنگاتنگی دارند. اگرچه اسناد تاریخی بیانگر آن است که خاستگاه خاتم کاری به شیراز برمی‌گردد؛ محصولات این هنر دست‌ساز به طور انبوه در اصفهان تولید و عرضه میشود و می‌توان گفت که شهر اصفهان در این رقابت موفق‌تر عمل کرده است. البته لازم به ذکر است که محصولات خاتم کاری شده در شیراز و اصفهان تا حدی متفاوت هستند. در صورتی که می‌خواهید تفاوت خاتم کاری شیراز و خاتم کاری اصفهان را بدانید تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
یکی از برجسته‌ترین هنرها و صنایع دستی در ایران، خاتم کاری است. لازمه‌ی این هنر، داشتن مهارت در هندسه، کاشی‌کاری و کار کردن با چوب است. برای انجام خاتم کاری، مواد گوناگونی نظیر چوب، عاج، فلزات و استخوان، مشابه اشکال هندسی برش داده می‌شوند و با استفاده از آن‌ها، سطح یک ظرف پوشانده میشود. نحوه قرارگیری این اشکال هندسی در کنار یکدیگر بسیار اهمیت دارد و باید با نظم و دقت فراوانی انجام شود. خاتم کاری، علاوه بر زیبایی ظاهری که به شیء مورد نظر می‌بخشد؛ آن را در برابر رطوبت و فرسایش نیز حفظ می‌کند.
خوب است بدانید که هنر خاتم کاری در دوره‌ی تیموری، صفویه، زندیه، قاجار و پهلوی در ایران متداول بوده است. با این حال، عصر صفویه، زمان اوج و رونق خاتم کاری در ایران بوده است. در آن زمان، خاتم کاری در اصفهان، شیراز و کرمان رواج داشته است. شایان ذکر است که برای ساخت درب مدرسه مشهور چهارباغ، مقبره شیخ صفی الدین در اردبیل و صندوق‌هایی که برای مقبره ائمه تهیه شده‌اند؛ از خاتم کاری استفاده شده است.
این روزها، فروش محصولات نفیس خاتم کاری شده در اصفهان رونق بسیار گرفته است. افرادی که قصد خرید محصولات خاتم کاری شده را دارند ممکن است در انتخاب خاتم کاری شیراز و اصفهان مردد باشند. بنابراین شناخت تفاوت خاتم کاری شیراز و خاتم کاری اصفهان بسیار ضرورت دارد.
تفاوت خاتم کاری شیراز و خاتم کاری اصفهان
کاربرد مس در خاتم کاری
یکی از وجوه تفاوت خاتم کاری شیراز و خاتم کاری اصفهان، کاربرد مس در محصول خاتم کاری شده است.
استفاده از سریشم در خاتم کاری
محصولات خاتم کاری شده در شیراز با توجه به کاربرد سریشم در آن‌ها، کیفیت و مقاومت بالاتری نسبت به محصولات خاتم کاری شده در اصفهان دارند. لازم به ذکر است که سریشم، نوعی چسب حیوانی مقاوم است که در گذشته به جای چسب چوب از آن استفاده می‌شده است.
استفاده از لایه آستر در خاتم کاری
دیگر تفاوت خاتم کاری شیراز و خاتم کاری اصفهان به کاربرد لایه آستر مربوط میشود. به طوری که، در خاتم کاری شیراز از لایه‌هایی از آستر برای اتصال به جعبه، میز یا سایر محصولات خاتم کاری شده استفاده میشود، اما در خاتم کاری اصفهان، از لایه آستر استفاده نمی‌شود. به همین دلیل است که گفته میشود محصولات خاتم کاری شده در شیراز، عمر مفید بالاتری نسبت به محصولات خاتم کاری شده در سایر شهرها دارند.
استفاده از اشکال هندسی هموار و یکنواخت در خاتم کاری
در خاتم کاری شیراز، اشکال هندسی تولید شده ساییده و یکنواخت می‌شوند سپس به یکدیگر متصل می‌شوند. در حالی که در خاتم کاری اصفهان، این کار انجام نمی‌شود. به عبارت دیگر، در محصولات خاتم کاری شده شیراز، نظم بیش‌تری مشاهده میشود.
تعداد گره‌های متفاوت در خاتم کاری
همچنین یکی از تفاوت‌های مهم خاتم کاری شیراز و خاتم کاری اصفهان، در تعداد گره‌های به کار رفته است. برای ساخت محصولات خاتم کاری شده در شیراز از 5 گره استفاده میشود، اما خاتم کاری محصولات در اصفهان با 6 گره انجام میشود.
درباره خاتم کاری روی مس و مراحل آن در این مقاله از سایت آرامان مطالعه کنید.
ویژگی‌های خاتم کاری شیراز
- یکی از ویژگی‌های محصولات خاتم کاری شده شیراز که بالاترین کیفیت را دارند، این است که سطحی که خاتم کاری میشود کاملاً صاف و یکدست میشود. به عبارت دیگر، بخش‌های ترمیم شده در سطح کار دیده نمی‌شوند.
- رنگ همه مثلث‌های به کار رفته در محصولات خاتم کاری شده شیراز، ثابت و یکنواخت است.
- اشکال هندسی به کار رفته در محصولات خاتم کاری شده شیراز، بسیار کوچک و ظریف هستند و از نظر زیبایی و قیمت، ارزش بالاتری دارند.
- تمام سطح محصول خاتم کاری شده شیراز، با یک لاک مخصوص پوشانده میشود تا در برابر رطوبت و گرد و غبار، مقاومت بیش‌تری داشته باشد.
- در بخش‌های مختلف خاتم شیراز مانند فارسی‌برها و نصب قاطعی‌ها دقت بسیار بالایی به کار گرفته شده است.
- زاویه‌ها، ضلع‌ها و گل‌ها در خاتم کاری شیراز کاملاً قرینه هستند.
در خاتم کاری شیراز، جنس بدنه زیرین را از چوب‌های مرغوب و باکیفیت انتخاب می‌کنند.
خاتم کاری روی چوب چگونه انجام می شود را در این مقاله از سایت آرامان بخوانید.
ویژگی های خاتم کاری اصفهان
ازجمله ویژگی های خاتم کاری اصفهان می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- قسمت روی کار کاملاً صاف است و هیچ قسمتی از خاتم خالی نیست .
- رنگ و چوب و استخوان به‌کاررفته در تولید خاتم به‌صورت کاملاً یکدست است.
- رنگ و شکل خاتم شهر اصفهان به‌صورت دائمی است و تغییر نمی‌کند.
- دقیق و به شکل مهندسی بودن پایه و ساختمان خاتم شهر اصفهان که همه اندازه‌ها باهم همسان، قرینه و به یک‌میزان باشند.
- رنگ‌کاری و روکش دادن خاتم این شهر به‌صورت کاملاً ماهرانه و بدون خدشه و هر نوع عیب و نقصی است.
- ظرافت بسیار زیاد در هنر خاتم اصفهان و ریز بودن نقش‌های استفاده‌شده در این هنر از ویژگی‌های آن است.
- طرح‌ها و مثلث‌های موجود در خاتم این شهر بسیار کوچک هستند ، و به همین علت کیفیت و زیبایی آن‌هم بیشتر است.
- خاتم‌های شهر اصفهان از چوب الوان و رنگ طبیعی تولید میشود.
- در تولید آن از فلزاتی مثل طلا و نقره و در اجناس درجه 2 فلزاتی مثل برنج، مس، آلومینیوم استفاده میشود. همچنین درون این کار از صدف نیز استفاده میشود.
- برای پر کردن فاصله‌ی میان طرح‌های خاتم از بتونه استفاده نمی‌شود.
- گل‌ها در قسمت گوشه و پهلوی خاتم به‌صورت کاملاً قرینه و برابر هستند و قطعِ نقش و طرح به چشم بیننده نمی‌خورد.
- همه سطوح خاتم کاری اصفهان دارای ضخامت به یک‌میزان و یکسان است.
- تمام سطوح خاتم با لاک خاص یا پلی استر پوشانده شده است به علت اینکه در غیر این صورت هوا می‌تواند به درون آن نفوذ نماید و موجب پوسیدگی سریع‌تر آن شود.
- خاتم‌های شهر اصفهان به قرینه بودن تمامی گل‌ها و شکل‌ها در سطح محصول مشهور هستند.
- دقیق بودن نقش‌ها به این معنا که همه اندازه‌های آن قرینه و یک سایز هستند.
- رنگ‌کاری خاتم موردنظر به‌صورت کاملاً حرفه‌ای انجام‌شده است و هیچ مسئله‌ای در آن وجود ندارد.
- ظروف استفاده شده در محصولات خاتم شهر اصفهان بسیار باکیفیت هستند و رنگی ثابت و یکدست دارند.
تفاوت خاتم کاری شیراز و خاتم کاری اصفهان از لحاظ قیمت
تفاوت قیمت محصولات خاتم کاری شده شیراز و محصولات خاتم کاری شده اصفهان به تفاوت در مواد اولیه و میزان دقت و کار صورت گرفته برای ساخت محصولات بستگی دارد. به طور معمول، برای ساخت محصولات خاتم کاری شده شیراز از چوب با کیفیت بالاتر استفاده میشود که از قیمت بالاتری هم برخوردار است. همچنین با توجه به صاف و یکنواخت کردن اشکال هندسی در ساخت محصولات خاتم کاری شده شیراز و دقت و ظرافت و کار بیشتر، قیمت مصنوعات خاتم کاری شده شیراز نسبتاً بالاتر است.
تاریخچه خاتم کاری در ایران را در این مقاله از سایت آرامان بخوانید.
روش‌های تشخیص خاتم نامرغوب
- در هنگام خرید محصولات خاتم کاری شده دقت کنید که سطح چوب کاملاً هموار باشد. در صورتی که در قسمت‌های مختلف، جای خالی وجود داشته باشد و اشکال مختلف به خوبی جذب یکدیگر نشده باشند؛ می‌توانید اطمینان پیدا کنید که محصول مورد نظر، یک خاتم مرغوب و باکیفیت نیست.
- هنگام خرید محصولات خاتم کاری شده، حتماً به نوع لاک کاری و بتانه کاری سطح محصول دقت کنید. در صورتی که برخی قسمت‌ها به خوبی لاک کاری یا بتانه کاری نشده باشد؛ احتمال نفوذ گرد و غبار در آن وجود دارد و پوسیده میشود.
- در صورتی که نقوش و مثلث‌های محصول خاتم کاری شده ریز و ظریف باشند، نشان دهنده مرغوبیت بیشتر آن محصول است.
- هر چه خطوط، اشکال و نقوش محصول خاتم کاری شده قرینه‌تر باشند، ارزش و کیفیت آن بالاتر است و نشان دهنده مرغوبیت بیشتر محصول است.
آشنایی با هنر خاتم کاری و مراحل آن در این مقاله از سایت آرامان
پیشنهادات آرامان برای محصولات خاتم کاری
تنگ در دار مس و خاتم
این روزها انواع مختلفی از وسایل دکوراتیو در بازار به فروش می‌رسند که برخی از آن‌ها اصطلاحاً یک بار مصرف هستند و با یک بار شستشو، رنگ، کیفیت و جلای خود را از دست می‌دهند. تنگ در دار مس و خاتم با برند آرامان با کیفیت بی‌نظیر و جذابیت بالای ظاهری آن، یکی از بهترین وسایل دکوراتیو برای زیباتر کردن محیط منزل شما است. لازم به ذکر است که تنگ در دار مس و خاتم آرامان را که خاتم کاری شده و با لاک مخصوص هم کاور شده است؛ می‌توانید به عنوان یک وسیله تزیینی بر روی میز یا قفسه یا پیشخوان آشپزخانه منزل خود مورد استفاده قرار دهید. همچنین می‌توانید از این محصول به عنوان گلدان استفاده کنید یا در آشپزخانه برای نگهداری آب و گلاب به کار ببرید.
خوب است بدانید که ظرف مسی خاصیت میکروب زدایی دارد؛ بنابراین با نگهداری آب در این تنگ زیبا و جادویی، می‌توانید هنگام تشنگی آبی گوارا و تصفیه شده نوش جان کنید.
تنگ در دار مس و خاتم
نکات مهم درباره تفاوت خاتم کاری شیراز و خاتم کاری اصفهان
با توجه به دغدغه‌‌ای که افرادی که قصد خرید محصولات خاتم کاری شده را دارند، با آن مواجه هستند؛ تصمیم گرفتیم در این مقاله، تفاوت‌های خاتم کاری شیراز و خاتم کاری اصفهان را با جزئیات آن مورد بررسی قرار دهیم. همچنین، تفاوت خاتم کاری شیراز و خاتم کاری اصفهان را از نظر قیمت مورد مقایسه قرار دادیم و روش‌های تشخیص خاتم ناموغوب را بیان نمودیم.
در حقیقت، شیراز، مهد خاتم کاری است و قدمت خاتم کاری در این شهر بسیار بیشتر از اصفهان است. با وجود این، هنرمندان اصفهانی، خاتم کاری را با سایر هنرها درآمیخته‌اند و با نوآوری محصولات جدیدی تولید کرده‌اند. به طوری که، در حال حاضر، عرضه محصولات خاتم کاری شده در اصفهان بیشتر از عرضه محصولات خاتم کاری شده در شیراز است. در ادامه مطلب، به صورت خلاصه نکات مهم مربوط به تفاوت‌های خاتم کاری شیراز و خاتم کاری اصفهان را با هم مرور می‌کنیم:
- محصولات خاتم کاری شده در شیراز نسبت به محصولات خاتم کاری شده در اصفهان از کیفیت بالاتری برخوردارند؛ زیرا در خاتم کاری محصولات در شیراز، از مس استفاده میشود.
- مقاومت و استحکام محصولات خاتم کاری شده در شیراز نسبت به محصولات خاتم کاری شده در اصفهان بیشتر است؛ چرا که برای ساخت محصولات خاتم کاری شده در شیراز به جای چسب معمولی از سریشم استفاده میشود.
- یکی از تفاوت‌های خاتم کاری شیراز و خاتم کاری اصفهان به استفاده از لایه آستر در ساخت مصنوعات مربوط میشود. محصولات خاتم کاری ساخته شده در شیراز، عمر مفید بیش‌تری دارند؛ زیرا در ساخت آن‌ها از لایه آستر استفاده میشود.
- نظم، زیبایی و ظرافت مصنوعات خاتم کاری شده در شیراز نسبت به مصنوعات خاتم کاری شده در اصفهان بیشتر است؛ چرا که در خاتم کاری شیراز، قطعات با اشکال هندسی به خوبی صاف و هموار می‌شوند و سپس مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- دیگر تفاوت خاتم کاری شیراز و خاتم کاری اصفهان آن است که محصولات خاتم کاری شده در شیراز با 5 گره و محصولات خاتم کاری شده در اصفهان با 6 گره ایجاد می‌شوند.
برای مشاهده و خرید انواع محصولات خاتم کاری شده با کیفیت بالا نظیر آجیل خوری مس و پرداز، آینه فیروزکوبی، تنگ در دار مس و خاتم و شیرینی خوری الماس تراش می‌توانید به فروشگاه آرامان مراجعه نمایید و محصولات مورد نظر خود را سفارش دهید تا در اسرع وقت برای شما ارسال گردد.