بررسی تفاوت های گلیم و گبه و جاجیم

جاجیم چیست؟

جاجیم یکی دیگر از صنایع دستی بافته شده است که از دو طرف آن می‌توان استفاده کرد. جاجیم یکی از انواع ضخیم زیر انداز‌های سنتی به شمار می‌رود. در مناطق غربی و شمال غربی کشور ایران، مردم روستایی و عشایر به بافت انواع جاجیم مشغول هستند. از جاجیم به عنوان زیر انداز و رخت خواب استفاده می‌شود. بعضی از خانواده‌های سنتی و خوش ذوق، از جاجیم به عنوان پتوی روی کرسی نیز استفاده می‌کنند.

واژه جاجیم از کلمه جاجم به معنای پلاس گرفته شده است. همان طور که گفتیم جاجیم در طیف قوم‌های عظیمی بافته می‌شود به همین دلیل مردم محلی هر منطقه اسم مخصوصی برای آن انتخاب کرده‌اند، برای مثال در استان ایلام به آن جول  گفته می‌شود و با استفاده از دستگاهی به نام جولایی یا جولاهی آن را می‌بافند. به فردی که جاجیم می‌بافد هم جولاهه می‌گویند.

جاجیم پرز ندارد به همین علت می‌توان از هر دو طرف آن استفاده کرد. نقش و رنگ‌هایی که روی جاجیم بافته می‌شوند، از هر دو سمت به یک صورت دیده می‌شوند. جاجیم‌ها معمولا با عرض بیست الی پنجاه سانتی متر بافته شده و طولشان تا ده متر هم می‌رسد. نقش و نگار‌های روی جاجیم، به صورت تناوبی و تکرار شونده هستند.

طرح‌های جاجیم به صورت راه راه، پلکانی، چهار خانه، کنگره‌ای و… هستند. عشایر غرب کشور ایران در توابع کرمانشاه و کردستان از جاجیم برای پیچیدن رخت خواب استفاده می‌کنند.

امروزه شاهد بافت و تولید انواع جاجیم‌های ماشینی در انواع طرح و رنگ‌ها هستیم.  هر چند که بافت سنتی آن صمیمانه‌تر بوده و حال و هوای عشایری دارد.

وسایل زیادی در بافت جاجیم مورد استفاده قرار می‌گیرد که از جمله آن‌ها می‌توان به دار جولایی، دارگیلان، دستگاه جاجیم بافی، دفه، شانه، میخ، شمشیره، کول، سردار، گورت، ماکو و ماسوره اشاره کرد.

حال که با جاجیم به خوبی آشنا شدید، بهتر است به بررسی تفاوت‌ های گلیم و گبه با جاجیم بپردازیم.